Podczas IX konferencji naukowej Stowarzyszenia Miłośników Witraży w Lublinie w dniu 10 października 2015 r. odbyła się wycieczka do najbardziej wyjątkowych zabytków architektury sakralnej na Lubelszczyźnie. Czwartym przystankiem był kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Garbowie.
Świątynia jest perłą neogotyku, zaprojektowana przez wybitnego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego, którego wpływ na kształtowanie polskiej architektury przełomu XIX i XX wieku jest nie do przecenienia. Budowla ta, choć stosunkowo młoda w porównaniu do innych zabytków sakralnych w Polsce, nosi w sobie długą i burzliwą historię, która nadaje jej szczególnego znaczenia.
Wznoszenie obecnej świątyni rozpoczęło się na początku XX wieku, w 1908 roku, po licznych perypetiach związanych z finansowaniem projektu. Pierwsza msza w nowym kościele odbyła się w 1912 roku, jednak prace nad jego wykończeniem trwały jeszcze wiele lat. Ostateczną konsekrację kościoła przeprowadził biskup lubelski Marian Fulman w 1930 roku. Wcześniejsza historia parafii w Garbowie jest równie fascynująca – sięga aż XIV wieku, a każda kolejna świątynia, wznoszona w tym miejscu, odzwierciedlała zmienne losy tego regionu, od reformacji przez potop szwedzki, aż po dramatyczne wydarzenia I wojny światowej.
Centralnym punktem naszej wycieczki było oczywiście podziwianie witraży, które zdobią okna tej neogotyckiej świątyni. Powstałe w 1921 roku, są dziełem warszawskiej firmy Białkowskiego i stanowią nie tylko doskonały przykład sztuki witrażowej tego okresu, ale także ważny element dekoracyjny, podkreślający sakralny charakter przestrzeni. Witraże te, utrzymane w stylu figuralnym i roślinnym, wpisują się harmonijnie w architektoniczną całość, tworząc atmosferę skupienia i modlitwy, ale także stanowiąc niezwykle cenny materiał badawczy dla miłośników sztuki sakralnej.
Wnętrze kościoła, w którym dominują neogotyckie elementy, takie jak ołtarze drewniane, żebra sklepienne pozostawione w surowej cegle, czy międzynawowe i przyścienne filary, zachwyca każdego, kto ceni kunszt rzemiosła artystycznego z początku XX wieku. Ołtarze, w których centralnym punkcie znajduje się obraz Przemienienia Pańskiego, przyciągają wzrok swoim misternym wykonaniem i doskonałym dopasowaniem do stylu całej budowli.
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Garbowie, ze swoją bogatą historią, wyjątkową architekturą i niepowtarzalnymi witrażami, z pewnością pozostanie w pamięci każdego uczestnika wycieczki jako miejsce szczególne, pełne zarówno duchowego, jak i artystycznego znaczenia. Warto podkreślić, że takie inicjatywy, jak nasza wycieczka, stanowią doskonałą okazję do popularyzacji wiedzy o lokalnym dziedzictwie oraz do pogłębienia zrozumienia dla wartości, jakie niosą ze sobą tego typu obiekty sakralne.
